Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Więcej informacji

Sygnatura: US/187/2017

Wejście w życie: 21.09.2017

Ważny do: -

Dokumenty powiązane: US/773/2015 US/268/2018 US/943/2016 US/369/2018 US/334/2018

Tekst scalony

UCHWAŁA Nr 187
Senatu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
z dnia 22 września 2017 roku 

w sprawie zasad ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich i rodzajów zajęć dydaktycznych objętych zakresem tych obowiązków oraz zasad obliczania godzin dydaktycznych w danym roku akademickim 

Na podstawie art. 130 ust. 2 oraz w związku z art. 111 ust. 1-4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 roku, poz. 1842 z późn. zm.), Senat uchwala co następuje:

Przepisy ogólne
§ 1

Ilekroć w uchwale mowa o: 
1)  Uniwersytecie – rozumie się przez to Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,
2)  podstawowej jednostce dydaktycznej – rozumie się przez to wydział,
3)  jednostce dydaktycznej – rozumie się przez to: instytut, katedrę, zakład, Studium Wychowania Fizycznego i Sportu, Studium Języków Obcych,
4)  dziekanie – rozumie się przez to kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej i   odpowiednio kierownika jednostki międzywydziałowej, realizującej dydaktykę, 
5)  radzie wydziału – rozumie się przez to radę podstawowej jednostki organizacyjnej i odpowiednio radę jednostki międzywydziałowej, realizującej dydaktykę,
6)  pensum dydaktycznym – rozumie się przez to roczny wymiar zajęć dydaktycznych nauczyciela akademickiego,
7)  studiach wyższych – rozumie się przez to studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite studia magisterskie,
8)  studiach trzeciego stopnia – rozumie się przez to studia doktoranckie.

§ 2

1. Czas pracy nauczyciela akademickiego określony jest zakresem jego obowiązków dydaktycznych, naukowych i organizacyjnych. 
2. Do obowiązków nauczyciela akademickiego, w ramach stosunku pracy, zatrudnionego na stanowisku: 

1) naukowo – dydaktycznym, należy: 

a) kształcenie i wychowywanie studentów oraz doktorantów,
b) prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, rozwijanie twórczości naukowej albo artystycznej,
c) uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni; 

2) dydaktycznym, należy: 

a) kształcenie i wychowywanie studentów oraz doktorantów, 
b) podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych, 
c) uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni; 

3) naukowym, należy: 

a) prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, rozwijanie twórczości naukowej albo artystycznej, 
b) uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni. 

3. Do obowiązków nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego należy również kształcenie kadry naukowej, w tym pełnienie funkcji promotora, recenzenta w przewodzie doktorskim lub habilitacyjnym oraz członka komisji egzaminu doktorskiego lub komisji habilitacyjnej. 
4. Na czas pracy, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a oraz pkt 2 lit. a, składają się:

1) realizacja pensum dydaktycznego,
2) inne prace związane z procesem dydaktycznym, kształceniem i wychowywaniem studentów oraz doktorantów. 

§ 3

1. Podstawą planowania i realizacji zadań dydaktycznych w danym roku akademickim są programy kształcenia oraz programy i plany studiów uchwalone przez rady wydziałów. 
2. Dziekan zobowiązany jest przedłożyć prorektorowi właściwemu do spraw kształcenia plany obciążeń dydaktycznych w celu ich zatwierdzenia.

Zakres obowiązków dydaktycznych
§ 4

1. Obowiązkiem nauczyciela akademickiego jest pełne wykonanie ustalonego dla niego pensum dydaktycznego podanego w godzinach obliczeniowych.
2. Do obowiązków realizowanych w ramach ustalonego pensum dydaktycznego należy prowadzenie zajęć dydaktycznych objętych programami kształcenia oraz programami i planami studiów kierunków realizowanych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. Do zajęć dydaktycznych zalicza się w szczególności: wykłady, seminaria, ćwiczenia (audytoryjne, terenowe, laboratoryjne, projektowe, artystyczne), konwersatoria, zajęcia badawcze (pracownia magisterska), warsztaty artystyczne (prowadzenie dzieła artystycznego), zajęcia prowadzone w ramach pracowni dyplomowej (magisterskiej lub licencjackiej na kierunkach związanych ze sztukami plastycznymi), zajęcia praktyczne, lektoraty, zajęcia z wychowania fizycznego, zajęcia realizowane w sekcjach sportowych, zajęcia prowadzone metodą e-learningu, zajęcia na studiach doktoranckich, zajęcia na studiach podyplomowych oraz kursach dokształcających, zajęcia prowadzone w ramach: Uniwersytetu III Wieku, Uniwersytetu Dzieci, Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki oraz inne zajęcia prowadzone w ramach edukacji pozaformalnej o zasięgu co najmniej ogólnopolskim, finansowane ze źródeł zewnętrznych. 
3. Do innych obowiązków związanych z procesem dydaktycznym, kształceniem i wychowywaniem studentów oraz doktorantów zalicza się w szczególności: konsultacje (nie mniej niż 2 godziny zegarowe tygodniowo), hospitacje, dyżury dydaktyczne, przeprowadzanie egzaminów w toku studiów, kolokwiów i sprawdzianów, promotorstwo prac dyplomowych (magisterskich,  licencjackich/inżynierskich) studentów oraz ich sprawdzanie i recenzowanie, sprawdzanie prac kontrolnych studentów, opieka nad kołami naukowymi studentów, pełnienie funkcji opiekuna roku, członka i przewodniczącego komisji egzaminacyjnej podczas egzaminów dyplomowych (magisterskich i licencjackich/inżynierskich) studentów, komisji egzaminów doktorskich uczestników studiów doktoranckich oraz komisji egzaminów końcowych słuchaczy studiów podyplomowych i kursów dokształcających.
4. Do obowiązków związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych należy w szczególności: udział w badaniach naukowych, konferencjach, seminariach oraz szkoleniach służących podnoszeniu umiejętności dydaktycznych, organizacja oraz udział w warsztatach służących wymianie doświadczeń i samodoskonaleniu. 
5. Do obowiązków nauczycieli akademickich wynikających ze stosunku pracy należy również udział w innych pracach i wdrażanych programach związanych z rozwojem poziomu naukowo-dydaktycznego Uniwersytetu wskazanych przez władze wydziału lub Uniwersytetu.
6. Indywidualny plan i rozkład zajęć dydaktycznych nauczyciela akademickiego uwzględniający jego obowiązki naukowe lub artystyczne i organizacyjne ustala oraz zmienia kierownik jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony, po uprzedniej akceptacji dziekana.

§ 5

1. Wymiar pensum dydaktycznego, z zastrzeżeniem ust. 3, obowiązujący nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowiskach naukowo-dydaktycznych w danym roku akademickim, wynosi:

1) profesor zwyczajny (z tytułem naukowym profesora) - 210 godzin obliczeniowych rocznie,
2) profesor nadzwyczajny (z tytułem naukowym profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego lub doktora) - 210 godzin obliczeniowych rocznie,
3) profesor wizytujący (z tytułem naukowym profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego lub doktora) - 120 godzin obliczeniowych rocznie,
4) adiunkt - 240 godzin obliczeniowych rocznie,
5) asystent - 240 godzin obliczeniowych rocznie,

2. Obowiązujący w danym roku akademickim, wymiar pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich, zatrudnionych na stanowiskach dydaktycznych wynosi:

1) starszy wykładowca i wykładowca - 360 godzin obliczeniowych rocznie,
2) lektor, instruktor (z tytułem zawodowym magistra lub równorzędnym) - 540 godzin obliczeniowych rocznie. 

3. Roczny wymiar zajęć dydaktycznych Rektora określa Statut Uniwersytetu.
4. Nauczycielowi akademickiemu lub osobie realizującej zajęcia dydaktyczne zatrudnionemu/ej w niepełnym wymiarze czasu pracy, pensum dydaktyczne określa się w wysokości ustalonej proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Nauczycielowi akademickiemu lub osobie realizującej zajęcia dydaktyczne na kierunku o profilu praktycznym, zatrudnionemu/ej w niepełnym wymiarze czasu pracy, pensum dydaktyczne określa się w wysokości ustalonej proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia, z uwzględnieniem wymagań określonych przepisami dotyczącymi warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia w zakresie spełniania minimum kadrowego.
6. Wymiar pensum dydaktycznego nauczyciela akademickiego, który został zatrudniony tylko na część roku akademickiego lub któremu stosunek pracy ustał w trakcie roku akademickiego, oblicza się proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, przyjmując za podstawę 30-tygodniowy wymiar roku akademickiego i 15-tygodniowy wymiar semestru.
7. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, będącemu wykonawcą projektu w programie Horyzont 2020, wymiar pensum dydaktycznego ustala Rektor, na podstawie zapisów umowy dotyczącej warunków realizacji projektu, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9.
8. Wymiar pensum dydaktycznego nauczyciela akademickiego, o którym mowa w ust. 7 nie może być niższy niż 120 godzin obliczeniowych rocznie. 
9. Ustalenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 7-8 może nastąpić na podstawie pisemnego wniosku zainteresowanego nauczyciela akademickiego, złożonego do Rektora i merytorycznie zaopiniowanego przez kierownika właściwej jednostki dydaktycznej i dziekana. 

Zasady powierzania zajęć w ramach umów cywilno-prawnych
§ 6

1. Dziekan, za zgodą prorektora właściwego ds. kształcenia, może powierzyć osobie (specjaliście w danej dziedzinie) niezatrudnionej na Uniwersytecie, prowadzenie zajęć dydaktycznych na studiach wyższych, studiach trzeciego stopnia, a także promotorstwo prac dyplomowych.
2. Wnioski o powierzenie prowadzenia zajęć dydaktycznych oraz promotorstwa prac dyplomowych osobom spoza Uniwersytetu, opiniuje rada wydziału. 

Zasady obniżania pensum dydaktycznego
§ 7

1. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, pełniącemu funkcję organu jednoosobowego lub jego zastępcy oraz członka Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Komisji Akredytacyjnej Akademickich Uczelni Medycznych, Komitetu Polityki Naukowej, Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych, Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Rady Narodowego Centrum Nauki oraz innych komisji i komitetów powołanych przez właściwego ministra, można obniżyć wymiar pensum dydaktycznego do wysokości:

1) prorektorowi - 90 godzin obliczeniowych rocznie,
2) dziekanowi - 105 godzin obliczeniowych rocznie,
3) prodziekanowi - 135 godzin obliczeniowych rocznie,
4) członkom: Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Komitetu Polityki Naukowej, Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych, Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Rady Narodowego Centrum Nauki, Komisji Akredytacyjnej Akademickich Uczelni Medycznych – do 120 godzin obliczeniowych rocznie,
5) członkom innych komisji i komitetów powołanych przez właściwego ministra - do 180 godzin obliczeniowych rocznie.

2. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, zajmującemu stanowisko Dyrektora Gabinetu Rektora, można obniżyć wymiar pensum dydaktycznego do wysokości 180 godzin obliczeniowych rocznie.
3. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, pełniącemu funkcję kierownika studiów doktoranckich, można obniżyć wymiar pensum dydaktycznego do wysokości 180 godzin obliczeniowych rocznie.
4. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, pełniącemu funkcję redaktora naczelnego czasopisma naukowego, redagowanego na Uniwersytecie, można obniżyć wymiar pensum dydaktycznego w wysokości:

1) 10 godzin obliczeniowych rocznie, w przypadku czasopisma naukowego redagowanego w cyklu rocznym,
2) 20 godzin obliczeniowych rocznie, w przypadku czasopisma naukowego redagowanego w cyklu półrocznym,
3) 40 godzin obliczeniowych rocznie, w przypadku czasopisma naukowego redagowanego w cyklu kwartalnym.

5. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, pełniącemu funkcję Rzecznika Dyscyplinarnego do Spraw Nauczycieli Akademickich w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, Rzecznika Dyscyplinarnego do spraw Studentów, Rzecznika Dyscyplinarnego do spraw Doktorantów, można obniżyć wymiar pensum dydaktycznego w wysokości 30 godzin obliczeniowych rocznie.
6. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 1-5 może nastąpić na podstawie pisemnego wniosku zainteresowanego nauczyciela akademickiego, złożonego do Rektora. 
7. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, pełniącemu funkcję kierownika lub koordynatora projektu realizowanego w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej, Rektor może obniżyć wymiar pensum w zależności od zajmowanego stanowiska, do wysokości:

1) kierownikowi projektu, którego wartość wynosi co najmniej 1 mln zł, zatrudnionemu na stanowisku:

a) profesora zwyczajnego (z tytułem naukowym profesora) – do 135 godzin obliczeniowych rocznie,
b) profesora nadzwyczajnego (z tytułem naukowym profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego) – do 135 godzin obliczeniowych rocznie, 
c) adiunkta (ze stopniem naukowym doktora habilitowanego) – do 135 godzin obliczeniowych rocznie,
d) adiunkta (ze stopniem naukowym doktora) – do 150 godzin obliczeniowych rocznie,
e) asystenta (ze stopniem naukowym doktora lub tytułem zawodowym magistra lub tytułem równorzędnym) – do 150 godzin obliczeniowych rocznie,
f) starszego wykładowcy i wykładowcy (ze stopniem naukowym doktora, tytułem zawodowym magistra lub tytułem równorzędnym) – do 240 godzin obliczeniowych rocznie.

2) koordynatorowi projektu, którego wartość wynosi co najmniej 3 mln zł, zatrudnionemu na stanowisku:

a) profesora zwyczajnego (z tytułem naukowym profesora) – do 180 godzin obliczeniowych rocznie,
b) profesora nadzwyczajnego (z tytułem naukowym profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego) – do 180 godzin obliczeniowych rocznie,
c) adiunkta (ze stopniem naukowym doktora habilitowanego) – do 180 godzin obliczeniowych rocznie,
d) adiunkta (ze stopniem naukowym doktora) – do 195 godzin obliczeniowych rocznie,
e) asystenta (ze stopniem naukowym doktora lub tytułem zawodowym magistra lub tytułem równorzędnym) – do 195 godzin obliczeniowych rocznie,
f) starszego wykładowcy i wykładowcy (ze stopniem naukowym doktora, tytułem zawodowym magistra lub tytułem równorzędnym) – do 240 godzin obliczeniowych rocznie.

8. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 7 może nastąpić na podstawie pisemnego wniosku zainteresowanego nauczyciela akademickiego, złożonego do Rektora i merytorycznie zaopiniowanego przez dziekana i kierownika właściwej jednostki dydaktycznej.
9. Przepisy o obniżeniu wymiaru pensum dydaktycznego z tytułu pełnienia funkcji kierownika lub koordynatora w realizacji projektów w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej stosuje się do projektów, których ostatecznymi beneficjentami są studenci Uniwersytetu. 
10. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, będącemu wykonawcą w międzynarodowym projekcie badawczym, z wyłączeniem projektu Horyzont 2020, Rektor może obniżyć wymiar pensum, w trybie przewidzianym w ust. 11-13.
11. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 10 może nastąpić na wniosek kierującego projektem złożonego do Rektora, z zastrzeżeniem ust. 12-13.
12. Kierujący międzynarodowym projektem badawczym, w którym Uniwersytet występuje w roli lidera, może wnioskować o obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego wykonawcom projektu, z uwzględnieniem wartości projektu:

1) co najmniej 1 mln zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem - 90,
2) poniżej 1 mln zł jednak nie mniej niż 500 tys. zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 75,
3) poniżej 500 tys. zł jednak nie mniej niż 100 tys. zł - liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 60.

13. Kierujący międzynarodowym projektem badawczym, w którym Uniwersytet występuje w roli partnera, może wnioskować o obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego wykonawcom projektu, z uwzględnieniem wartości projektu:

1) co najmniej 1 mln zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem - 75,
2) poniżej 1 mln zł jednak nie mniej niż 500 tys. zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 60,
3) poniżej 500 tys. zł jednak nie mniej niż 100 tys. zł - liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 45.

14. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, będącemu wykonawcą w krajowym projekcie badawczym, z wyłączeniem projektów wymienionych w ust. 18-19, Rektor może obniżyć wymiar pensum, w trybie przewidzianym w ust. 15-17.
15. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 14, może nastąpić na wniosek kierującego projektem złożonego do Rektora, z zastrzeżeniem ust.18-19.
16. Kierujący krajowym projektem badawczym może wnioskować o obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego wykonawcom projektu, z uwzględnieniem wartości projektu:

1) co najmniej 1 mln zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem - 90,
2) poniżej 1 mln zł jednak nie mniej niż 500 tys. zł – liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 75,
3) poniżej 500 tys. zł - liczba godzin w dyspozycji kierującego projektem – 60.

17. Kierujący projektem badawczym, o którym mowa w ust. 12-16, wnioskując o obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, stosuje zasadę zgodnie z którą, nauczycielowi akademickiemu kierującemu projektem/będącemu wykonawcą w danym projekcie, można obniżyć wymiar pensum w wymiarze nieprzekraczającym 45 godzin obliczeniowych rocznie. 
18. Nauczycielowi akademickiemu pełniącemu w projekcie badawczym SONATA lub SONATA BIS, funkcję kierownika projektu, Rektor może obniżyć wymiar pensum dydaktycznego do wysokości 50% wymiaru określonego w § 5 ust. 1 niniejszej uchwały, jeżeli w budżecie projektu zaplanowano środki finansowe na pokrycie kosztów wynagrodzeń z tytułu obniżki wymiaru pensum dydaktycznego. W innym przypadku, kierownik projektu może wnioskować o obniżenie pensum dydaktycznego w wymiarze 30 godzin obliczeniowych rocznie. 
19. Nauczycielowi akademickiemu, dla którego zatrudnienie na Uniwersytecie jest podstawowym miejscem pracy, kierującemu krajowym projektem badawczym Preludium lub Miniatura, Rektor może obniżyć wymiar pensum dydaktycznego w wysokości 30 godzin obliczeniowych rocznie.
20. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 18-19 może nastąpić na podstawie pisemnego wniosku zainteresowanego nauczyciela akademickiego, złożonego do Rektora i merytorycznie zaopiniowanego przez dziekana i kierownika właściwej jednostki dydaktycznej.
21. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego, o którym mowa w ust. 7-19 nie dotyczy okresu realizacji projektu, przedłużonego aneksem do umowy oraz projektów, w których wymagane jest wniesienie przez Uniwersytet wkładu własnego.
22. Nauczyciel akademicki, zatrudniony w jednostce dydaktycznej, w której występuje niedobór godzin dydaktycznych, może być zwolniony w części lub w całości z obowiązku wykonywania zajęć w ramach pensum dydaktycznego, z zastrzeżeniem ust. 23 i 24.
23. Podstawę zwolnienia stanowi konieczność realizacji w danym semestrze/roku akademickim obowiązków naukowo-badawczych, związanych z realizacją projektu.
24. Warunkiem zwolnienia z obowiązku wykonywania zajęć w ramach pensum dydaktycznego jest sfinansowanie z realizowanego projektu odpowiedniej części lub całości wynagrodzenia wraz z pochodnymi. 
25. W przypadku zwolnienia z obowiązku wykonywania zajęć w ramach pensum dydaktycznego w całości na czas realizacji obowiązków naukowo-badawczych, o którym mowa w ust. 22, nauczyciel akademicki przeniesiony zostaje na etat naukowy. 
26. Decyzję o zwolnieniu nauczyciela akademickiego z obowiązku wykonywania całości/części zajęć w ramach pensum dydaktycznego podejmuje Rektor na wniosek nauczyciela akademickiego, zaopiniowany przez dziekana, złożony niezwłocznie po zaistnieniu okoliczności, o których mowa w ust. 22. 
27. Obniżenie wymiaru pensum dydaktycznego nauczyciela akademickiego, może nastąpić wyłącznie z tytułu jednej podstawy prawnej, określonej w § 7, wskazanej we wniosku osoby zainteresowanej, z zastrzeżeniem ust. 28.
28. W przypadku realizacji kilku projektów badawczych, wysokości obniżek pensum dydaktycznego sumują się, przy czym obniżone pensum dydaktyczne nie może być niższe niż 120 godzin obliczeniowych rocznie.
29. Wymiar pensum dydaktycznego nauczyciela akademickiego, będącego wykonawcą w projekcie, którego realizację rozpoczęto w trakcie roku akademickiego, oblicza się proporcjonalnie do czasu trwania projektu w danym okresie obliczeniowym, przyjmując za podstawę 30-tygodniowy wymiar roku akademickiego i 15-tygodniowy wymiar semestru.

Zasady rozliczania godzin dydaktycznych
§ 8

1. Jednostką organizacyjną, w ramach której rozlicza się pensum dydaktyczne jest: instytut, katedra, zakład, Studium Wychowania Fizycznego i Sportu, Studium Języków Obcych.
2. Godzinę obliczeniową stanowi trwająca 45 minut jedna efektywna godzina zajęć dydaktycznych, o których mowa w § 4 ust. 2.  

§ 9

Ustala się następujące wskaźniki przeliczeniowe do zajęć dydaktycznych prowadzonych przez nauczycieli akademickich:
1) zajęcia dydaktyczne prowadzone w języku obcym w ramach pełnych cykli kształcenia, realizowanych w formie odpłatnej (z wyłączeniem zajęć realizowanych w ramach specjalności neofilologicznych i lektoratów), na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia – wskaźnik 3,0;
2) zajęcia dydaktyczne prowadzone w języku obcym w ramach pełnych cykli kształcenia, realizowanych na podstawie porozumienia o prowadzeniu studiów z uczelniami zagranicznymi (z wyłączeniem zajęć realizowanych w ramach specjalności neofilologicznych i lektoratów), na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia – wskaźnik 3,0;
3) ćwiczenia z danego przedmiotu prowadzone w semestrze w ramach międzynarodowego programu edukacyjnego, np. ERASMUS+ z grupą studentów obcokrajowców o liczebności nie mniejszej niż 15 osób, na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia – wskaźnik 3,0;
4) ćwiczenia z danego przedmiotu prowadzone w semestrze lub sprawowanie opieki nad realizacją praktyki w ramach międzynarodowego programu edukacyjnego, np. ERASMUS+ z udziałem studentów obcokrajowców, w liczbie mniejszej niż 15 osób na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia, zalicza się do pensum dydaktycznego godziny ustalone wg zasady: 6 godzin + n (n – oznacza liczbę obcokrajowców);
5) zajęcia dydaktyczne prowadzone w języku obcym (z wyłączeniem zajęć realizowanych w ramach specjalności neofilologicznych i lektoratów), z grupą studentów o liczebności nie mniejszej niż 15 osób, na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia – wskaźnik 3,0; 
6) w przypadku zajęć realizowanych w języku obcym (z wyłączeniem zajęć realizowanych w ramach specjalności neofilologicznych i lektoratów), z grupą o liczebności mniejszej od określonej w pkt. 5, liczbę godzin zaliczaną do pensum dydaktycznego ustala się dzieląc liczbę godzin wynikających z planu studiów przez minimalną liczebność grupy, o której mowa w pkt. 5. Uzyskaną wartość mnoży się przez liczbę uczestników zajęć dydaktycznych i stosuje przelicznik 3.0;
7) jedna godzina zajęć dydaktycznych przy sekcjach zwłok ludzkich w prosektorium - wskaźnik 1,2;
8) na wniosek dziekana i za zgodą prorektora właściwego do spraw kształcenia, stosuje się przelicznik 2,0:

a) do godzin obliczeniowych, określonych w § 11 ust. 1, 3 i 4 z tytułu prowadzenia pracy dyplomowej magisterskiej, inżynierskiej i licencjackiej przygotowanej w języku obcym przez studenta obcokrajowca, z zastrzeżeniem § 10 ust. 2 pkt. 2 i 6 oraz § 10 ust.4,
b) do godzin obliczeniowych, określonych w § 11 ust. 2, z tytułu prowadzenia pracy magisterskiej studenta obcokrajowca wymagającej przeprowadzenia eksperymentów laboratoryjnych lub terenowych, ujętych bezwymiarowo w planie studiów jako „pracownia magisterska” z zastrzeżeniem § 10 ust. 2 pkt. 2 i 6 oraz § 10 ust.4,

9) za kierowanie studiami realizowanymi wg indywidualnego programu kształcenia i planu studiów, dziekan może zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 5 godzin obliczeniowych rocznie za każdego studenta, 
10) za sprawowanie opieki nad aktywnym kołem naukowym, działającym co najmniej rok, prorektor właściwy do spraw kształcenia, po uprzednim złożeniu sprawozdania z działalności koła za dany rok akademicki, na wniosek wydziałowego koordynatora do spraw kół naukowych, zaopiniowany przez dziekana i Pełnomocnika Rektora ds. Kół Naukowych, może zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 15 godzin obliczeniowych rocznie, 
11) z tytułu pełnienia funkcji Pełnomocnika Rektora ds. Kół Naukowych, prorektor właściwy do spraw kształcenia, może zaliczyć nauczycielowi akademickiemu 20 godzin obliczeniowych rocznie,
12) z tytułu pełnienia funkcji wydziałowego koordynatora w ramach międzynarodowej wymiany studentów, w szczególności programu ERASMUS+, prorektor właściwy do spraw kształcenia na wniosek dziekana może zaliczyć nauczycielowi akademickiemu – 8 + n (n – oznacza liczbę studentów realizujących studia w ramach wymiany międzynarodowej) godzin obliczeniowych rocznie, z zastrzeżeniem pkt.13,
13) uprawnienie, o którym mowa w pkt. 12 przysługuje nauczycielowi akademickiemu, który w danym roku akademickim sprawował opiekę nad grupą studentów o liczebności nie mniejszej niż 7 osób.

§ 10

1. Pensum dydaktyczne realizuje się na nieodpłatnych studiach stacjonarnych.
2. W przypadku niedopełnienia wymiaru pensum, o którym mowa w ust. 1, niedobór godzin dydaktycznych uzupełnia się wg kolejności:

1) zajęciami dydaktycznymi realizowanymi w języku obcym na studiach stacjonarnych, dla których stosuje się przelicznik 3,0,
2) przelicznikiem 2.0 dla prac dyplomowych studentów realizowanych w języku obcym na studiach stacjonarnych oraz zajęć dydaktycznych ujętych w planie studiów jako „pracownia magisterska”, 
3) przelicznikiem prac dyplomowych studentów realizowanych na studiach stacjonarnych, z uwzględnieniem § 11 ust. 1 pkt. 2, ust. 3 pkt. 2 oraz ust. 4 pkt. 2, zajęciami dydaktycznymi realizowanymi w języku obcym na studiach niestacjonarnych, dla których stosuje się przelicznik 3,0,
4) zajęciami dydaktycznymi realizowanymi na studiach niestacjonarnych,
5) przelicznikiem 2.0 dla prac dyplomowych studentów realizowanych w języku obcym na studiach niestacjonarnych oraz zajęć dydaktycznych ujętych w planie studiów jako „pracownia magisterska”,
6) przelicznikiem prac dyplomowych studentów realizowanych na studiach niestacjonarnych, z uwzględnieniem zapisu § 11 ust. 1 pkt. 2, ust. 3 pkt. 2 oraz ust. 4 pkt. 2. 

3. Przekroczenie wymiaru pensum dydaktycznego nauczyciela akademickiego spowodowane realizacją zajęć dydaktycznych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych, w tym zajęć o których mowa w § 9 pkt. 1-6 i 8, i wynikającą stąd nadwyżkę godzin, traktuje się jako godziny ponadwymiarowe, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Do obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, wynikające z realizacji zajęć o których mowa w § 9 pkt. 1-6 i 8 stosuje się zasadę: 1 godzina zajęć dydaktycznych odpowiada 1 godzinie obliczeniowej. Wysokość stawki za godzinę ponadwymiarową określa Rektor w drodze odrębnej decyzji.

§ 11

1. Z tytułu prowadzenia pracy magisterskiej studenta wynikającej z programu studiów, po jej pozytywnej ocenie:

1) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim wykonał zajęcia dydaktyczne w obowiązującym wymiarze - przysługuje wynagrodzenie w kwocie stanowiącej równowartość iloczynu: 5 godzin obliczeniowych x stawka za godzinę ponadwymiarową, określona odrębną decyzją Rektora, 
2) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim nie wykonał zajęć dydaktycznych w określonym wymiarze - zalicza się 5 godzin obliczeniowych do uzupełnienia obowiązującego wymiaru pensum dydaktycznego.

2. Z tytułu prowadzenia pracy magisterskiej studenta, wymagającej przeprowadzenia eksperymentów laboratoryjnych lub terenowych, ujętych bezwymiarowo w planie studiów jako „pracownia magisterska”, na kierunkach studiów określonych w załączniku do uchwały, dziekan za zgodą rady wydziału może zaliczyć dodatkowo osobie prowadzącej, 5 godzin obliczeniowych za każdą pracę.
3. Z tytułu prowadzenia pracy dyplomowej inżynierskiej studenta, wynikającej z programu studiów, po jej pozytywnej ocenie:

1) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim wykonał zajęcia dydaktyczne w obowiązującym wymiarze - przysługuje wynagrodzenie w kwocie stanowiącej równowartość iloczynu: 3 godziny obliczeniowe x stawka za godzinę ponadwymiarową, określona odrębną decyzją Rektora,
2) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim nie wykonał zajęć dydaktycznych w określonym wymiarze - zalicza się 3 godziny obliczeniowe do uzupełnienia obowiązującego wymiaru pensum dydaktycznego.

4. Z tytułu prowadzenia pracy dyplomowej licencjackiej studenta, wynikającej z programu studiów, po jej pozytywnej ocenie:

1) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim wykonał zajęcia dydaktyczne w obowiązującym wymiarze - przysługuje wynagrodzenie w kwocie stanowiącej równowartość iloczynu: 2 godziny obliczeniowe x stawka za godzinę ponadwymiarową, określona odrębną decyzją Rektora,
2) nauczycielowi akademickiemu, który w roku akademickim nie wykonał zajęć dydaktycznych w określonym wymiarze - zalicza się 2 godziny obliczeniowe do uzupełnienia obowiązującego wymiaru pensum dydaktycznego.

5. Z tytułu prowadzenia pracy dyplomowej licencjackiej i magisterskiej studenta na kierunkach artystycznych, która składa się z pracy teoretycznej oraz dzieła artystycznego, dziekan za zgodą rady wydziału może zaliczyć dodatkowo za każdą pracę osobie prowadzącej pracownię artystyczną:

1) 5 godzin obliczeniowych z tytułu prowadzenia pracowni magisterskiej,
2) 2 godziny obliczeniowe z tytułu prowadzenia pracowni licencjackiej.

6. Nauczyciel akademicki może prowadzić nie więcej niż 30 prac dyplomowych studentów. 

§ 12

1. W przypadku, gdy nauczyciel akademicki nie ma możliwości wykonania pensum dydaktycznego, poprzez realizację zajęć, o których mowa w § 10 ust. 2, dopuszcza się możliwość uzupełnienia niedoboru godzin do określonej wysokości pensum: 

1)  liczbą godzin obliczeniowych w wymiarze – 20 rocznie za przygotowanie materiałów do realizacji pierwszego cyklu zajęć dydaktycznych prowadzonych metodą e -learningu,  
2)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych na studiach podyplomowych i kursach dokształcających,
3)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych przez nauczycieli akademickich Studium Języków Obcych na kursach języków obcych dla studentów wyjeżdżających za granicę w ramach programu „Erasmus +”,
4)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych z tytułu przeprowadzenia egzaminów kwalifikacyjnych z języków obcych dla studentów wyjeżdżających za granicę w ramach programu „Erasmus+”, 
5)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych w ramach Uniwersytetu III Wieku, Uniwersytetu Dzieci oraz Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki, 
6)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych w ramach umów ze szkołami ponadgimnazjalnymi, finansowanych ze źródeł zewnętrznych,
7)  liczbą godzin dydaktycznych realizowanych jako zajęcia prowadzone w ramach edukacji pozaformalnej o zasięgu co najmniej ogólnopolskim, finansowanych ze źródeł zewnętrznych,
z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W przypadku uzupełnienia niedoboru godzin do określonej wysokości pensum zajęciami, o których mowa w ust. 1, wyklucza się możliwość zawierania umów cywilno-prawnych na wykonanie zadań związanych z realizacją zajęć wskazanych w ust. 1.
3. Sposób uzupełnienia pensum dydaktycznego nauczycielowi akademickiemu liczbą godzin dydaktycznych, o których mowa w ust. 1, zatwierdza prorektor właściwy do spraw kształcenia na wniosek kierownika jednostki dydaktycznej, w uzgodnieniu z dziekanem. Ustalenia w tym zakresie powinny być dokonane przed złożeniem w Biurze do spraw Kształcenia, planów zajęć dydaktycznych nauczycieli akademickich, a także w czasie trwania roku akademickiego, w możliwie jak najkrótszym terminie, jeżeli niedobór spowodowany jest zmniejszeniem liczby grup studenckich.

Liczebność grup studenckich
§ 13

1. Ustala się następującą liczebność grupy dla niżej wymienionych form i rodzajów zajęć dydaktycznych:

1) grupy wykładowe kierunkowe - cały rok studiów (moduł kształcenia),
2) grupy wykładowe specjalnościowe - cała specjalność,
3) grupy zajęć na studiach trzeciego stopnia:

a) z przedmiotów w zakresie: treści kształcenia ogólnego, treści rozwijających umiejętności dydaktyczne przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego, treści rozwijające umiejętności zawodowe przygotowujące do pracy o charakterze badawczym lub badawczo-rozwojowym - grupy łączone obejmujące uczestników studiów trzeciego stopnia kilku dyscyplin naukowych,
b) z seminarium doktoranckiego oraz zajęć z zakresu dziedziny nauki/dyscypliny naukowej - liczba uczestników studiów trzeciego stopnia w ramach danej dyscypliny naukowej,

4) grupy zajęć ćwiczeniowych, seminaryjnych, laboratoryjnych na kierunkach:

a) matematycznych, przyrodniczych, technicznych, rolniczych, leśnych oraz kierunkach z dziedziny nauk o zdrowiu - co najmniej 24 osoby,
b) humanistycznych, społecznych, ekonomicznych i prawnych - co najmniej 30 osób,
c) filologia (specjalności neofilologiczne) – co najmniej 16 osób,
d) na kierunkach: edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych oraz edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej - co najmniej 10 osób,
e) na kierunkach: lekarskim, pielęgniarstwo, położnictwo, weterynaria, ratownictwo medyczne – wg odrębnych uregulowań prawnych,

5) grupy zajęć konwersatoryjnych - co najmniej 30 osób,
6) grupy zajęć seminaryjnych i dyplomowych – od 12 do 24 osób,
7) grupy zajęć z wychowania fizycznego i zajęć w sekcjach sportowych – wg odrębnych uregulowań prawnych,
8) grupy lektoratu języka obcego - co najmniej 24 osoby.

2. Na kierunkach eksperymentalnych, określonych w załączniku do uchwały, dopuszcza się możliwość prowadzenia zajęć dydaktycznych o charakterze ściśle laboratoryjnym i projektowym w grupach mniejszych od określonych w ust. 1 pkt. 4 lit. a. Wymiar godzinowy zajęć realizowanych w mniejszych grupach nie powinien przekroczyć 1/3 liczby godzin przewidzianych w planie studiów, z wyłączeniem wykładów. Dziekan ustala wykaz przedmiotów, na których realizacja ćwiczeń laboratoryjnych lub projektowych powinna odbywać się w grupach o liczebności od 12 do 16 osób, określając liczbę godzin dydaktycznych oraz skutki finansowe z tytułu wzrostu liczby godzin ponadwymiarowych. Ostateczną liczebność poszczególnych grup ćwiczeniowych zatwierdza prorektor właściwy do spraw kształcenia, na wniosek dziekana.
3. Przy określaniu wymiaru godzin zajęć dydaktycznych planowanych do realizacji w grupach mniejszych od określonych w ust. 1 pkt. 4 lit. a, w pierwszej kolejności należy uwzględnić zajęcia dydaktyczne, prowadzone w warunkach wymagających zachowania szczególnych norm bezpieczeństwa i higieny pracy, dbałości o unikalną lub szczególnie kosztowną aparaturę naukową, prowadzenia zajęć wymagających szczególnego nadzoru i kontroli ze strony nauczyciela akademickiego.
4. Dziekan zobowiązany jest przedstawić do akceptacji prorektora właściwego do spraw kształcenia, liczbę i liczebność wszystkich grup studenckich wg kierunków studiów i poziomów kształcenia oraz form studiów, począwszy od drugiego roku studiów oraz przewidywaną liczbę i liczebność wszystkich grup studenckich wg kierunków studiów, poziomów kształcenia oraz form studiów na pierwszym roku, nie później niż na tydzień przed rozpoczęciem semestru.
5. Dziekan, w trakcie roku akademickiego, zobowiązany jest do monitorowania liczby studentów każdego roku danego kierunku studiów oraz specjalności, a w przypadku, gdy liczba studentów ulegnie zmianie, zobowiązany jest do dokonania korekty liczby grup.
6. W jednostce międzywydziałowej podziału na grupy studenckie dokonuje kierownik jednostki, a w przypadku, gdy liczba studentów ulegnie zmianie w czasie trwania roku akademickiego, zobowiązany jest do dokonania korekty liczby grup.
7. W przypadku grup seminaryjnych o liczebności mniejszej niż dolna granica określona w ust. 1 pkt. 6, liczbę godzin zaliczaną do pensum dydaktycznego ustala się dzieląc liczbę godzin wynikających z planu studiów przez minimalną liczebność grupy. Uzyskaną wartość należy pomnożyć przez liczbę uczestników seminarium dyplomowego.

Zasady przydziału godzin ponadwymiarowych
§ 14

1. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych koniecznością realizacji programu kształcenia, nauczyciel akademicki może być zobowiązany do prowadzenia zajęć dydaktycznych w godzinach ponadwymiarowych. Liczba godzin ponadwymiarowych nie może przekraczać dla pracowników naukowo-dydaktycznych ¼, a dla pracowników dydaktycznych ½ pensum.
2. Prowadzenie zajęć dydaktycznych w wymiarze przekraczającym odpowiednio ¼ lub ½ pensum może być powierzone po uzyskaniu pisemnej zgody nauczyciela akademickiego, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
3. Liczba godzin zajęć dydaktycznych w ramach pensum dydaktycznego oraz powierzonych zajęć dydaktycznych w ramach godzin ponadwymiarowych, przydzielona nauczycielowi akademickiemu zatrudnionemu na stanowisku naukowo-dydaktycznym, nie może przekraczać łącznie wielkości odpowiadającej 2,5 krotnemu pensum dla danego stanowiska.
4. W uzasadnionych przypadkach związanych z realizacją programu kształcenia przez jednostkę dydaktyczną, dziekan może wyrazić zgodę na zwiększenie nauczycielowi akademickiemu liczby godzin zajęć dydaktycznych ponad limit ustalony w ust. 3.
5. Podpisanie „Karty planowanego obciążenia dydaktycznego” jest równoważne z wyrażeniem zgody nauczyciela akademickiego na podjęcie realizacji przydzielonych zajęć dydaktycznych. 
6. W przypadku zmiany przydziału zajęć dydaktycznych nauczyciela akademickiego wymagana jest korekta „Karty planowanego obciążenia dydaktycznego” oraz wykazu obciążeń nauczycieli akademickich zatrudnionych w jednostce dydaktycznej.

§ 15

1. Nauczycielowi akademickiemu za zajęcia dydaktyczne wykonane ponad pensum ustalone w § 5 przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.
2. Wynagrodzenie z tytułu godzin ponadwymiarowych przyznaje się za faktycznie przepracowane godziny ponad ustalone roczne pensum dydaktyczne.
3. Wysokość wynagrodzenia za jedną godzinę zajęć dydaktycznych ponad ustalone pensum określa Rektor w drodze odrębnej decyzji.
4. Do obliczania wysokości wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe stosuje się zasadę zaokrąglania wyniku do dwóch miejsc po przecinku.

§ 16

1. W przypadku obniżenia wymiaru pensum dydaktycznego lub zwolnienia, o którym mowa w § 7, liczba wykonanych godzin dydaktycznych nie może przekroczyć wartości obniżonego wymiaru pensum dydaktycznego. 
2. W sytuacji przekroczenia wartości obniżonego wymiaru pensum dydaktycznego, Rektor ma prawo zmienić decyzję w sprawie jego obniżenia.

§ 17

Nauczyciel akademicki w okresie trwania stażu naukowego lub praktyki zawodowej zwolniony jest z obowiązku prowadzenia zajęć dydaktycznych w wysokości 1/30 wymiaru pensum dydaktycznego za każdy tydzień stażu naukowego lub praktyki zawodowej odbywanej w okresie realizacji zajęć dydaktycznych.

Wykonanie uchwały
§ 18

1. Organizacja procesu dydaktycznego w jednostkach dydaktycznych nie może spowodować przekroczenia środków finansowych na wynagrodzenia osobowe danej jednostki.
2. Przy planowaniu zajęć dydaktycznych w jednostkach dydaktycznych na wydziale, należy dążyć do:

1) równomiernego obciążenia nauczycieli akademickich liczbą godzin dydaktycznych w semestrach, z uwzględnieniem przewidzianej w planie studiów organizacji procesu dydaktycznego realizowanych przedmiotów, 
2) równomiernego obciążenia liczbą godzin ponadwymiarowych nauczycieli akademickich danej jednostki. 

3. Przy planowaniu zajęć dydaktycznych nauczycielowi akademickiemu, w pierwszej kolejności należy uwzględnić zajęcia realizowane na studiach stacjonarnych. 
4. Za właściwe planowanie zajęć dydaktycznych, uwzględniające zasady, o których mowa w ust. 2-3 oraz za prawidłowe rozliczenie wykonania zajęć dydaktycznych odpowiedzialni są kierownicy jednostek dydaktycznych.
5. Nadzór nad organizacją procesu dydaktycznego, w tym prawidłowość planowania i wykonania pensum dydaktycznego nauczycieli akademickich, zatrudnionych na wydziale oraz zajęć powierzonych osobom, realizującym zajęcia na podstawie umów cywilno-prawnych, w tym za kontrolę merytoryczną rozliczeń pensum dydaktycznego z zachowaniem zasady, o której mowa w ust. 1, sprawuje dziekan.

§ 19

1. Obciążenia dydaktyczne (planowanie i rozliczenie godzin dydaktycznych) zatwierdza prorektor właściwy do spraw kształcenia, po uprzedniej akceptacji dziekana. Szczegółowe wytyczne dotyczące trybu planowania i rozliczania godzin dydaktycznych określa, obowiązująca w Uniwersytecie, procedura.
2. Plany obciążenia dydaktycznego należy składać w Biurze do spraw Kształcenia, do 20 października danego roku. Korekty należy składać w terminie:

1) do 30 listopada danego roku - w przypadku semestru zimowego,
2) do 15 marca danego roku - w przypadku semestru letniego.

§ 20

Traci moc uchwała Nr 773 Senatu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 25 września 2015 roku w sprawie ustalania zakresu obowiązków dydaktycznych nauczycieli akademickich i rodzajów zajęć dydaktycznych objętych zakresem tych obowiązków oraz zasad przydziału i realizacji godzin dydaktycznych w danym roku akademickim (z późn. zm.).

§ 21

Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia.

Przewodniczący Senatu

Rektor

prof. dr hab. Ryszard J. GÓRECKI

Załącznik do Uchwały Nr 187 - zasady obliczania godzin dydaktycznych.pdf
Podmiot udostępniający:
Biuro Rektora
Wytworzono przez:
SENAT
Data wytworzenia:
21 września 2017
Opublikowano przez:
Małgorzata Klafft
Data opublikowania:
15 lutego 2021 11:31
Aktualizowano przez:
Małgorzata Klafft
Data aktualizacji:
16 lutego 2021 15:22